Zonguldak, Karadeniz’in kömür yataklarıyla ünlü sanayi kentlerinden biridir. Ancak Türkiye’nin deprem kuşağında yer alması nedeniyle, Zonguldak’ın da deprem riski taşıyıp taşımadığı sıkça merak edilmektedir. Özellikle 2023 yılında yaşanan Kahramanmaraş depremlerinin ardından, her il gibi Zonguldak da kendi deprem potansiyeli açısından değerlendirilmeye alınmıştır. Peki, Zonguldak deprem bölgesi mi? Bu makalede, şehrin jeolojik yapısını, fay hatlarını ve güncel risk durumunu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Zonguldak Hangi Deprem Kuşağında Yer Alır?
Türkiye, Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF) ve Batı Anadolu Fay Sistemi gibi büyük tektonik hatların etkisi altındadır. Zonguldak, bu ana fay hatlarından en büyüğü ve en aktifi olan Kuzey Anadolu Fay Hattı’na (KAF) oldukça yakındır. KAF’ın kuzey kolu, İstanbul’un güneyinden Marmara Denizi’nden geçerek Karadeniz’e doğru uzanır. Zonguldak, doğrudan KAF üzerinde yer almasa da, bu büyük fay hattının üretebileceği depremlerden etkilenebilecek bir konumdadır. Bu nedenle, AFAD’ın hazırladığı Türkiye Deprem Tehlike Haritası’na göre, Zonguldak’ın büyük bir bölümü ikinci ve üçüncü derece deprem bölgesi olarak sınıflandırılmıştır.
Zonguldak ve Çevresindeki Yerel Fay Hatları
Zonguldak’ın kendi içerisinde veya yakın çevresinde, doğrudan şehir merkezini etkileyebilecek aktif fay hatlarının olup olmadığı da önemli bir konudur. MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) tarafından hazırlanan güncel haritalar ve jeolojik araştırmalar, Zonguldak ve çevresinde potansiyel olarak aktif olabilecek bazı tali fay hatlarının varlığına işaret etmektedir. Bu yerel faylar, büyük depremler kadar yıkıcı olmasa da, küçük ve orta büyüklükte sarsıntılara neden olabilir. Bu durum, şehrin deprem riskini artıran önemli bir faktördür.
Geçmiş Depremler ve Sismik Hareketlilik
Zonguldak ve çevresi, geçmişte bazı sismik olaylara tanıklık etmiştir. Özellikle Karadeniz kıyılarında ve Marmara Denizi’nde meydana gelen depremler, Zonguldak’ta da hissedilmiştir. Tarihsel kayıtlarda Zonguldak’ta büyük ve yıkıcı bir deprem olmamış olsa da, bu durum gelecekte olmayacağı anlamına gelmez. Tektonik plakaların sürekli hareketi, bölgenin her an bir sismik olaya maruz kalma potansiyelini canlı tutmaktadır.
Deprem Riskine Karşı Zonguldak’ta Alınması Gereken Önlemler
Zonguldak, ikinci ve üçüncü derece deprem bölgesi olarak kabul edilse de, deprem tehlikesinin ciddiye alınması gerekmektedir. Olası bir depremin yıkıcı etkilerini en aza indirmek için bireysel ve kurumsal düzeyde alınması gereken başlıca önlemler şunlardır:
- Kentsel Dönüşüm ve Yapı Denetimi: Eski ve dayanıksız binaların kentsel dönüşüm projeleriyle yenilenmesi, yeni yapıların ise güncel deprem yönetmeliğine uygun olarak inşa edilmesi ve sıkı denetlenmesi hayati önem taşır.
- Deprem Bilinci ve Eğitim: Zonguldak halkının, özellikle de genç nesillerin deprem anında nasıl davranacağı, güvenli alanların neresi olduğu ve sonrasında neler yapılması gerektiği konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Okullarda ve iş yerlerinde düzenli olarak deprem tatbikatları yapılmalıdır.
- Bireysel Hazırlık: Her evde bir deprem çantası bulundurulmalı, aile fertlerinin deprem planı oluşturması sağlanmalıdır. Ayrıca, evdeki mobilyaların ve ağır eşyaların duvara sabitlenmesi, olası yaralanmaları önlemek için kritik bir adımdır.
Sonuç: Zonguldak Güvenli mi?
Zonguldak, doğrudan birincil bir fay hattının üzerinde olmamasına rağmen, Kuzey Anadolu Fay Hattı’na olan yakınlığı ve çevresindeki yerel fayların varlığı nedeniyle orta derecede deprem riski taşımaktadır. Bu risk, özellikle bölgenin coğrafi yapısı ve mevcut yapı stoku göz önüne alındığında ciddiye alınmalıdır. Unutulmamalıdır ki, deprem değil, dayanıksız binalar öldürür. Zonguldak’ın geleceğe güvenle bakabilmesi için, deprem gerçeği kabul edilerek gerekli önlemlerin ivedilikle alınması ve toplumsal bilincin artırılması gerekmektedir.
