Kilis, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve coğrafi konumu itibarıyla deprem riski taşıyan bir şehirdir. Ancak, bu riskin boyutu, Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF) gibi büyük ve aktif fay hatlarına olan uzaklığı nedeniyle genellikle ikinci ve üçüncü derece deprem bölgesi olarak sınıflandırılmasını sağlamıştır. Bu, Kilis’in deprem riskinin, DAF üzerindeki illere göre daha düşük olduğu anlamına gelir.
Kilis’in Jeolojik Yapısı ve Deprem Riski
Kilis’in depremselliği, doğrudan şehir merkezinden geçen aktif bir fay hattından ziyade, çevresindeki fay hatlarının etkisiyle belirlenir. Şehrin yakın çevresinde doğrudan yıkıcı bir deprem üretebilecek önemli bir fay hattı bulunmamaktadır. Ancak, Kilis’in deprem riski üzerinde etkili olan başlıca jeolojik faktörler şunlardır:
- Ölü Deniz Fay Hattı (ODF): Hatay ve civarından geçen bu fay, Kilis’in güneybatısında yer alır ve Arap Levhası’nın kuzey hareketinin neden olduğu sıkışma rejiminin bir parçasıdır. Bu fay hattında meydana gelebilecek büyük bir deprem, Kilis’te de hissedilebilir.
- Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF): Kilis, DAF’ın güney uzantılarından ve bu fay hattı üzerinde meydana gelebilecek büyük depremlerden dolaylı olarak etkilenebilir. 2023 yılında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler, Kilis’in de bu depremlerden ne kadar etkilenebileceğini acı bir şekilde göstermiştir.
Kilis’in zemini, genellikle sağlam ve kayaç bir yapıya sahiptir. Ancak, şehirdeki yapı stokunun eski ve deprem yönetmeliklerine uygun olmayan kısımları, riskin en önemli kaynağını oluşturmaktadır.
Güvenli Bir Kilis İçin Alınması Gereken Önlemler
Kilis, düşük riskli bir bölge olmasına rağmen, 2023 depremlerinin de gösterdiği gibi, olası bir afete karşı hazırlıklı olmak hayati önem taşır. Depreme karşı alınacak önlemler, can ve mal kayıplarını en aza indirmek için kritik adımlardır:
- Yapısal Güçlendirme ve Kentsel Dönüşüm: Özellikle eski ve dayanıksız yapıların güçlendirilmesi veya kentsel dönüşüm projeleriyle yenilenmesi gerekir. Yeni yapılacak binaların deprem yönetmeliğine uygunluğu sıkı bir şekilde denetlenmelidir.
- Bireysel ve Ailevi Hazırlık: Her birey, deprem anında ve sonrasında yapılması gerekenleri bilmeli, bir deprem çantası hazırlamalı ve aile afet planını oluşturmalıdır.
- Toplumsal Bilinç: Deprem tatbikatları ve eğitimleri düzenlenerek halkın deprem bilinci artırılmalıdır. Acil durum toplanma alanlarının belirlenmesi ve bu konuda halkın bilgilendirilmesi önemlidir.
Kilis, göreceli olarak düşük riskli bir bölge olmasına rağmen, deprem gerçeğinin farkında olarak gerekli önlemleri almak, güvenli bir yaşam için en doğru yaklaşımdır.
