Türkiye, aktif fay hatları üzerinde bulunan bir ülke. Bu nedenle depremler, hayatımızın değişmez bir gerçeği. Depremi engellemek mümkün değil, ancak alınacak önlemlerle can kayıplarını ve yıkımı en aza indirmek mümkün. İşte burada devreye sağlam binalar giriyor. Çünkü deprem anında insanları öldüren çoğunlukla sarsıntının kendisi değil, yıkılan yapılardır.
Sağlam Bina Nedir?
“Sağlam bina” dendiğinde akla sadece kalın duvarlar ya da beton gelmemeli. Asıl mesele, binanın deprem yönetmeliğine uygun şekilde tasarlanması ve inşa edilmesidir.
- Temel, zemin etüdüne göre doğru atılmalı.
- Malzemeler kaliteli olmalı; betonun, demirin ve diğer yapı elemanlarının standartlara uygunluğu denetlenmeli.
- Binanın mimari ve mühendislik hesapları uzman kişiler tarafından yapılmalı.
- Yapı ruhsatı ve iskan belgesi olan binalar tercih edilmeli.
Türkiye’de Sağlam Binaların Önemi
Son yıllarda yaşadığımız büyük depremler bize şunu gösterdi: Aynı depremde bazı binalar yıkılırken, yanındaki sağlam inşa edilmiş binalar ayakta kalabiliyor. Bu durum, “kader” değil, tamamen mühendislik ve denetim farkıdır.
Örneğin, 2023 Kahramanmaraş depremleri sırasında aynı mahallede bazı binalar yıkılırken bazıları hiç zarar görmedi. Bunun sebebi, zemine uygun ve yönetmeliğe uygun yapılmış olmalarıydı.
Depremden Korunmak İçin Bina Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Depremden korunmanın ilk adımı, yaşadığınız veya satın almayı düşündüğünüz binayı doğru seçmektir. İşte dikkat edilmesi gerekenler:
- Zemin etüdü yapılmış mı? Gevşek toprak, alüvyon veya dolgu alanlar en riskli bölgeler.
- Bina yaşı nedir? 2000 sonrası yapılan binalar, güncel deprem yönetmeliğine daha çok uygun olabilir.
- Kentsel dönüşümden geçmiş mi? Eski ve riskli yapılar için bu süreç önemli bir fırsattır.
- Taşıyıcı sistem sağlam mı? Kolon ve kirişlerde çatlak, kırık veya izinsiz müdahale olmamalı.
- Yetkili kurumlarca denetlenmiş mi? Kaçak ya da ruhsatsız binalardan uzak durulmalı.
Sadece Yeni Bina Değil, Güçlendirme de Önemli
Her zaman yeni bir eve taşınma imkânımız olmayabilir. Böyle durumlarda mevcut yapıları güçlendirmek hayat kurtarıcıdır. Beton enjeksiyonu, karbon fiber kaplama, mantolama gibi tekniklerle binaların dayanıklılığı artırılabilir.
Sonuç: Güvenli Yaşam Sağlam Binalarla Mümkün
Deprem, engelleyemeyeceğimiz bir doğa olayı. Ancak sağlam binalarda yaşamak, riskleri minimuma indirmenin en etkili yoludur. Unutmayalım, depremlerde kayıpların en büyük sebebi binaların yıkılmasıdır. Bu yüzden ev seçerken önceliğimiz manzara, konum veya fiyat değil, dayanıklılık olmalıdır. Çünkü sağlam bir bina, sadece dört duvar değil, aynı zamanda hayatta kalma güvencemizdir.
